Упрощенная HTML-версия
Кесте 7. Көпшілік алдында сөз сөйлеудің композициясында жіберілетін типтік
қателіктер
Көпшілік алдында сөз
сөйлеу
Баяндау
Қорытынды
Ұйымдастырылу жоқ.
Тым ұзақ.
Басты идеяға бағынбауы.
Бірізділік сақталмаған және
қызықсыз.
Баяндаудың бір-екі тәсілі
ғана қолданылған.
Материал композициялық
жағынан шашыраңқы.
Қорытынды
шығарылмаған.
Сөз сөйлеуші тоқтай
алмайды.
Баяндаманың мәтінімен жұмыс істей отырып, қандай сандар, фактілер,
мысалдар мен цитаталар болатынын ойластыру керек, ол жобаның негізгі
идеясын жарқын әрі сенімді ете түседі. Баяндаманың бір бөлімінің екіншісіне
өтуі, яғни байланыстарға да ерекше назар аудару керек.
Қорытынды бөлімінде әдетте айтылған ой түжырымдалады,
қорытынды жасайды немесе материалды қысқаша мазмұндайды. Баяндаманы
аяқтау үшін жарқын нақыл сөзді, немесе афористикалық сөзді таңдап, немесе
қатысушыларға кездесу үшін тілек айтуға болады. Алғашқы сөз тіркесі мен
соңғы сөз жақсы қабылданады да, жақсы есте сақталады.
3.3.
Жобаның презентациясы мен қорғауында сөйлеу схемасы.
Жобаны презентациялауға немесе қорғау кезінде сөйлеуді қоюдың
схемасы жобаның типі мен мазмұнына, баяндама мақсатына, аудитория
ерекшелігіне, сөз сөйлеушінің риторикалық шеберлігіне қарай жасалады,
сондықтан біз тек жалпы нұсқаулықтар ғана береміз.
1.
Проблемалық ситуацияны жалпылама сипаттау.
2.
Проблеманың пайда болу себебін түсінуге мүмкіндік беретін
сұрақтардың тарихы туралы қысқаша мазмұндауға болады (мына
сұрақтардың жауабы: бұл құбылыс немесе проблема неліктен пайда
болды, себебін анықтау, алғышарттары мен факторларын анықтау).
3.
Проблемалық ситуацияның негізгі қарама-қайшылықтарын анықтау,
оларды қалай шешуге болады немесе жобаның мақсаты қойылады.
4.
Зерттеу объектісі (объектті сипаттау: оның маңызды қасиеттерін атап,
оған баға беру; құрылғы үшін – оның қолданылуы мен функциялау
ерекшеліктері туралы түсіндіру) мен пәніне (осы пән неліктен
таңдалғанын негіздеу) сипаттама беру.
5.
Жоба идеясын сипаттау.
6.
Жобалық идеяны жүзеге асыру механизмдерін аргументтеу және
негіздеу.
7.
Жобаны кім, қалай жүзеге асыратыны туралы мәлімдеу.
8.
Жобаны жүзеге асыру нәтижесінде жағымды өзгерістер байқаған
тыңдармандармен танысу.